Prag,Görülecek Yerler.6

 
 
 

ESKİ YAHUDİ MAHALLESİ

( Josefov, Jewish Quarter ) –  video

 
 

Mahalle hakkında :

Yahudi mahallesi Josefov olarak bilinen,  Eski Şehir Meydanı ve Vltava Nehri arısında küçük bir bölgedir. Eski şehirin kuzeyi ve Vltava’nın doğusunda kalan alandır.Nehrin karşı tarafı Letna olarak adlındırılır. Adı şehrin bu bölümü ile birlikte anılan iki figür buradadır. Franz Kafka (1883-1924) ve Rabi Löw olarak da bilinen, “Jehuda ben Bezalel” tarafından yaratılan mistik cüce Golem.

Çoğu gezi alanı tek bir günde yürünebilir. Yahudi Mezarlığı, Eski-yeni Sinagog ve Pinkas Sinagogu kesinlikle görülmeye değer yerlerdir. Görülmeye değer yerlerin giriş ücretlerini çoğunun 200 CZK’ dan başlamasına hazırlıklı olun ya da tüm görülmeye değer yerleri kapsayan sadece 500 CZK’ lık kombine bir bilet alın (2020 yılı →  Jewish Museum giriş → 350 CZK, Old-New Synagogue → 200 CZK .. .)

10. yy ın başlarından itibaren Prag’a yerleştiğine inanılan Yahudiler, 13. yy da bu bölgede yaşamaya zorunlu tutulmuş. Böylece bölge Prag Yahudi Gettosu haline gelmiş ve Yahudilerin buradan çıkmalarına yıllarca izin verilmemiş. Yüzyıllar boyunca diğer ülkelerden sürülen Yahudilerinde gelmesi ile nüfusları artmış. 1781’de İmparator II. Josef’in Yahudilerin yaşam şartlarını iyileştirmiş. Bu yüzden mahalle O’nun anısına Josef’in Şehri anlamına gelen Josefov ismiyle anılmaya başlanmıştır. Bölgede altı adet sinagog, Eski Yahudi Tören Salonu ve Eski Yahudi mezarlığı bulunuyor.

 

Yahudi tarihi (Prag) : Pragda orta çağda eski şehirde 2 ayrı Yahudi cemaati vardı.. Batıdan gelenler ; Eski-Yeni Sinagog civarında, Bizans imparatorluğundan gelenler ise Eski Shul’ a (günümüzde İspanyol sinagog yeri) yerleşmişlerdi. Zamanla bu iki yerleşim birleşmiştir. Praglı Yahudiler 16. yy da utanç işareti olarak sarı halka takıyorlardı. Hiristiyanlarda onları suçlamaktaydı. Bu ayrımcılık 1700′ lü yıllarda II. Josef ile beraber azaldığından Yahudi mahallesi onun anısına adanmıştır. 1850 de bölge Prag’a dahil edilmiştir. Belediye sarayı, eski Yahudi mezarlığı birkaç sinagog dışında pek çok yer yıkılmıştır.

Prag Gettosu : Yedi tane sinagog vardır. Getto içinde ; eski yerleşimin kalıntıları, Yahudi Belediye Binası ve Eski Yahudi mezarlığı, Avrupa içindeki en hatırı sayılırlardandır.

Öneri → Cumartesi günleri “Sabbath (kutsal gün)” olduğu için pek çok alan kapalı olacağından bu bölgeye gitmenin çok anlamı olmayacaktır!.

Prag Yahudi cemaati, Avrupanın bilinen en eski cemaatlerindendir.

 
 

Kutsal yerlere ve özellikle mezarlığa gidilince , bayanların omuzları şal vs ile örtülmesi gerekirken, erkekler “kippa” denen küçük takkeleri takmalıdırlar.Sinagoglarda fotoğraf çekimi yasaktır (ücret karşılığı eski-yeni sinagogta mümkün).

Maisel, Pinkas, İspanyol, Klausen sinagogları ve Eski Yahudi mezarlığı & Merasim salonundan oluşan kompleks “Yahudi Müzesi” olarak bilinir (bakınız) .

 
➽ Prag Yahudi Gettosu Tur Ücretleri 2020,

❆  Prag Yahudi Müzesi Turu (Maisel Sinagogu+İspanyol Sinagogu+ Pinkas ve Klausen Sinagogları+ Tören Salonu+ Eski Yahudi Mezarlığı+ Robert Guttmann Galerisi) → Tam: 350 CZK, Çocuk (6-15 yaş) ve Öğrenci (26 yaş altı): 250 CZK, 6 yaş altı Çocuk: Ücretsiz, Aile (2 büyük+4 çocuğa kadar): Büyük: 350 CZK ve Her çocuk (6-15 yaş):100 CZK, Prag Kart ile Ücretsiz

❆  Prag Yahudi Kasaba Turu Ücreti ( Prag Yahudi Müzesi Turu+ Eski-Yeni Sinagog) →  Tam: 500 CZK, İndirimli: 350 CZK, 6 yaş altı Çocuk: Ücretsiz, Aile (2 büyük+4 çocuğa kadar): Büyük: 500 CZK ve Her çocuk (6-15 yaş): 160 CZK

❆  Robert Guttmann Galeri Giriş Ücreti →  Tam: 50 CZK, Çocuk (6-15 yaş) ve Öğrenci (26 yaş altı): 30 CZK, 6 yaş altı Çocuk: Ücretsiz.

 
 

Sinagog’lar ve Özellikleri  :

✓ Klaus Sinagogu (Klausová synagoga) – (1680’ e ait, Yahudi Gelenekleri ve adetleri..) : Sokakta, mezarlık duvarları boyunca tezgahlarda hediyelik eşya satışı yapılıyor, kalabalık gözünüze ilişecektir. İşte bu alanda, Prag Klausen Sinagogu ve Prag Eski Şehir Yahudi Tören Salonu bulunuyor.1689-1694 yıllarında yapılan Barok bina (Sinagog), Prag Gettosunun en büyük, Prag Yahudi toplumunun da ikinci ana sinagogudur. Günümüzde Yahudi geleneklerinde sabat, nişan, düğün, sünnet törenlerini tanıttıkları müzedir.

✓ İspanyol Sinagogu – (Yahudilerin özgürlüğüne kavuştuğu tarihten bugüne dek olan tarihi..) :  1868 yılında inşa edilen İspanyol Sinagogu, Josefov’da yer alan bir diğer önemli dini yapı. İç ve dış mimarisi oldukça etkileyici olan yapıda kubbeli tavan, vitray cam işlemeleri ve İslami motifler dikkat çekiyor.

✓ Pinkas Sinagogu – (Nazizmin 1475 Kurbanının Hatırası için yapılmış..) : Haham Pinkas tarafından 1479 yılında kurulan bir sinagogdur. 1535 yılında genişletilen yapıda Ortaçağ’a ait eserler bulunmaktadır. Gotik salona 17. yüzyılda Kadınlar Galerisi eklenmiştir. Pinkas Sinagogu’nun Prag gezilecek yerler listesinde yer verilmesini sağlayan en önemli nokta Terezin toplama kampında tutulduktan sonra farklı Nazi kamplarına gönderilen Yahudi Çekoslavak vatandaşlarına adanmış bir anıt olmasıdır. Yaklaşık 78.000 kişinin adı sinagog duvarlarına işlenmiştir.

✓ Maisel Sinagogu – (Bohemya ve Moravia’daki Yahudilerin tarihi..) : Getto’nun altın çağı olarak kabul edilen 16. yüzyılın sonunda inşa edilmiştir. O zamandan beri görünümü birkaç kez değişmiştir.

✓ Eski Tören Salonu (Obřadní síň) – 1911-12 yıllarında Neo-Romanesk olarak yapılmış, tören salonu ve morg olarak kullanılmış. Şimdilerde ise Yahudi geleneklerinde ölüm törenleri, defin işlemleri, mezar yerleri hakkında bilgilerin verildiği yer.

✓ Jubilee Sinagogu :  Prag’daki en son ve en geniş sinagog. Jerusalem Sinagogu adıyla bilinir. Bu sinagoga Jerusalem Sinagogu denmesinin sebebi Jerusalem Sokağında inşa edilmesinden kaynaklanmaktadır.

✓ Eski Yahudi Mezarılğı (Starý Židovský Hřbitov) – Maiselova, Široká ve U Starého hřbitova sokaklarının çevrelediği alanda bulunuyor. Tarihi 15 yy ın ilk yarısına uzanıyor. Mezarlık, yaklaşık 350 yıl bu bölgeye kapatılmış Yahudilerin ölülerini gömmeleri için izin verilen tek yer olmuş. 12000 civarında mezar taşı bulunan mezarlıkta mezar taşları yan yana, iç içe, üst üste. Yer darlığından dolayı insanlar üst üste 12 kat gömülmüş.

Mezarlığın bir ucunda Prag Pinkas Sinagogu yer alıyor. Sinagog II. Dünya Savaşından sonra Naziler tarafından katledilen Bohemya ve Moravya Yahudilerini anma yerine dönüştürülmüş. Duvarında 80.000 Yahudi kurbanın isimleri yazılıdır.Giriş ücretsizdir.

✓ Eski Yeni Sinagog (Staronové synagogy)  :   1270 yılında Gotik olarak yapılan Avrupanın en eski sinagogudur. Yapıldığı yıllarda adı Yeni Sinagogmuş Ama daha sonra diğer sinagoglar yapılınca aralarında en eskisi kaldığından Eski- Yeni Sinagog olarak adlandırılmış. Bu sinagog günümüzde Prag Yahudi halkının en önemli ibadet merkezidir. Bilet  tam → 200 CZK, İnd. → 140 CZK (2020 yılı)

 

Dip not : Franz Kafka – Çek edebiyatı kesinlikle Franz Kafka’sız düşünülemez; Dava, Kale ve daha birçok modern klasiğin yazarı olan Kafka kesinlikle Prag’da yaşamış olan en tanınmış yazardır. Almanca konuşmasına ve bir Yahudi olmasına rağmen, Kafka bir Çek yazarının olabileceği kadar şehre bağlıydı. Kafka’nın doğum yeri Eski Şehir Meydanı’na ancak bir taş atımı mesafededir ve yazar kısa yaşamı boyunca buradan yüz metre uzağa çok nadiren gitmiştir.

 
 
 

BÖLGE Gezisi

 
 

– Bölge haritaları –

 

 

Bölge Ulaşım Haritası (Tram & Metro)

 

 
 

Paris caddesinin yarı mesafesinde 150 – 200 m. sonrası sağdan “Siroka” sokağına giriyoruz. Sokak devamındaki (Vězeňská str.) alanda bir sinagog bulunur ;

 

İspanyol Sinagogu / Spanelska Synagoga :

Bölge : VězeňU Staré školyská 141/1 – Staré Město, Praha 1  ☞  Ulaşım : Metro line A – yeşil hat < Staromestska >,  Bus : 194 – U Staré školy ☞  Ziyaret : Pazar –Cuma / 9-18

 

Sinagog’dan Paris caddesine tekrar geri dönelim. Pařížská 15 numarada bulunan yapı (sinagog) Restaurace U Staré synagogy’dur (Eski sinagog restoranı)..

Bulunduğumuz mekanlar,  Sinagoglara ev sahipliği yapmaktadır.

Bu yapının hemen köşesinde bir başka  sinagog daha vardır.

 

Eski – Yeni sinagog / Staronova Synagoga :

Bölge : Maiselova 18, 110 01 Josefov, Çekya  ☞  Ulaşım : Metro line A – yeşil hat < Staromestska >, Bus 194 – Pařížská  ☞ Ziyaret : p.tesi – cuma / saat 09-18

 

Avrupada en eski sinagog’u olup, 1270 de yapılmıştır . Pragtaki en eski gotik yapılardan biridir. Yahudilerin dini merkezidir. Yanına sonradan yıkılarak başka bir sinagog yapılana kadar yeni sinagog adıyla anılmıştır. Yahudi müzesi bünyesinde bulunmayan sinagog en eskilerdendir. Eski yapının taşları kullanılarak yenisinin yapılması ile bu isimle anılır.

Bun alanda bulunan son sinagogda Maiselova ve Cervena sokakları arasında kalan yüksek sinagogdur.Cervana sokağının devamı olan sokak (U stareho hrbitova) bizi Eski Yahudi mezarlığı yanı başında bulunan bir sinagoga çıkartır.

 

Klausen Sinagogu / Klausova Synagoga:

Bölge : U stareho hrbitova – Praha 1 ☞  Ulaşım : Metro line A – yeşil hat < Staromestska > – Bus 207, Tramvay 17 – 93  < Právnická fakulta >  ☞   Ziyaret : hergün / saat 09 -18, kışlar → 09-16

 

Binanın bulunduğu arazide küçük Yahudi okul ve ibasethaneleri bulunmaktaydı. Bu nedenle isimlendirilmiştir. Binada Yahudi gelenek ve göreneklerinin sergilendiği alan bulunur. 16 yy da yaşamış haham Löw ‘ ün kilden bir insan (Golem) olduğu söylenir. Bu alanda Yahudi mezarlığı bulunur.

 

Eski Yahudi Mezarlığı / Stary Zıdovsky Hrbıtov :

Bölge : Siroka 3 , 110 00 – Praha 1 ☞  Ulaşım : Metro line A – yeşil hat < Staromestska >  ☞  Ziyaret : Pazar – Cuma / saat 10 -18

Bu arazi 300 yıldan fazla sürede Yahudilere ayrılmış tek mezarlıktır. 1478 de kurulan bu alanda ; yer darlığı yüzünden insanlar 12 katlı olarak birbiri üzerine gömülmüştür. Yaklaşık 100 bin kişinin gömülü olduğu tahmin edilmektedir.

 

Mezarlıktan ayni yoldan geri dönelim. Tekrar Cervana sokağına varalım..

Yüksek Sinagog / Vysoka Synagoga :

Bölge : Cervena 4 – Praha 1  ☞  Ulaşım : Metro line A – yeşil hat < Staromestska >, Bus 194 – Pařížská  ☞   Ziyaret : hergün / saat 09 -18

Yahudi belediye sarayının yapımcısı olan başkan M.Maisel tarafından finanse edilmiştir.Sinagog’un önünden geçen, Maislova Str. 18 numarada Yahudi belediye sarayı yer almaktadır.

 

Yahudi belediye sarayı / Zıdovska Radnice :

Bölge : Maislova 18 – Praha 1 ☞ Ulaşım : Metro line A – yeşil hat < Staromestska >, Bus 194 – Pařížská  ☞  Ziyaret : kapalı

 

Parizska paralelinde, Maiselova üzerinde ; Beyaz ve pembe tonlu yapının sahibi Mordechai Maisel’ dir. Çatıda yeşil kule külahı ile ahşap bir saat vardır. Yahudiler tarihte İsviçrelilere karşı karel köprüsünü savundukları için bu kuleyi yapmalarına müsaade edilmiştir. Bina günümüzde Çek cumhuriyetinde Yahudi dinsel cemaatler konseyine ev sahipliği yapar (başhaham).

Bu sokak adıyla anılan sinagog’da Belediye sarayının hemen yanıdır.

 

Maisel Sinagogu / Maiselova Synagoga :

Bölge : Maislova 10 – Praha 1 ☞  Ulaşım : Metro line A – yeşil hat < Staromestska >  ☞ Ziyaret : Pazar – Cuma / saat 09-18

 

Bu yapıyı 16 yy. da belediye başkanı ailesi için abadet alanı amaçlı yaptırmış.İlki yanınca ikincisi yapılmıştır.Bu bina Yahudi gümüş işleri metal ürünleri için koleksiyonlara ev sahipliği yapmıştır.

 

Sinagoglar bölgesinden tekrar ana caddemize, Paris Str.’ e çıkalım..

Caddenin sonu bizi Vlatava nehrine ve Prag’ın Cechuv Most köprüsüne çıkaracaktır (Namesti Curieovych).

 

Caddenin sonunda Prag İntercontinantel Hotel bulunur.Otel karşısındaki bina da ; Hukuk fakültesidir (Právnická fakulta).

 
 

Köprü girişinden bilet alarak ; saatlik – yemekli & yemeksiz, gündüz – gece, Vlatava Tekne turlarınabu alandan katılmak mümkündür (Bilet temini sonrası merdivenlerden aşağıya inip, limanda size uyan tekne iskelesine gidin , dönüşünüz ayni alana olacaktır).

 

Cechuv köprüsünün karşı tarafı Letna park bölgesini içermektedir. Park halkın dinlenme alanıdır. 19. yy sonlarında park haline getirilmiş olan tepenin zirvesinde 1955 te büyük Stalin heykeli dikilmiştir.

Cechuv köprüsü başından tepeye baktığınızda buralar rahatlıkla görülür..

Parktaki Stalin heykeli 1962 de yıkılarak kaidesine  25 m. yükseklik ve 7 ton ağırlığında metronom yapılır (1991). Karşıda tepede görülen, Çek sanatçı Vratislav Novak tasarımlı Prag Metronom‘ udur – Nábřeží Edvarda Beneše 337/8, 118 00 Praha –  (video). Metronom işlevsel olmasına rağmen, her zaman çalışmaz. Köprü ayağının sağ yön cepheli tepede uzaktan metronomu görebilirsiniz.

 

Letna park alanında ayrıca  ; Hanavasky pavilion restorant (web, Letenské sady 173 – 170 00 Praha 7) bulunmakta (Metronom’ un 300 m. batısında).

 

Restoran’dan Prag manzarası

Prag manzaralı tepeden güzel bir görsel eşliğinde yemek yemeniz biraz pahalıdır. Rezervasyon gerekebilir.

 
 

Metronom ve Restoran Ulaşımı ; Chotkovy sady tramvay durağına gelin (tram 2–12—18–20), Gogolova sokağına girerek park alanından 5 dk. yürüme ile ulaşacaksınız.

 

Bu manzaradan bizler aşağıya tekrardan iniyoruz..

Yeniden Paris caddesindeyiz..Paris caddesini Vlatava yakınlarında (İntercontinantel Hotel karşı alanında) kesen caddeye girelim (17. Listopadu )..Güney yönüyle aşağıya inelim (300 m kadar sonra). Az sonra karşımıza park alanlı geniş bir meydan çıkacaktır (Manesuv most – köprüsü bu alanda belirir)..

 

Burada bulunan meydan ; Namesti Jana Palacha’dır (Jan Palach Square). Old Town bölge sınırlarında, Yahudi mahallesinin hemen yanı başındaki meydan Çek Güzel Sanatları için iki önemli yapıya ev sahipliği yapmaktadır.

 

Rudolfinum :

Bölge : Alšovo nábřež í 12 , 110 01 – Praha 1 ☞ Ulaşım : Metro line A – yeşil hat ; Tramvay 2-17-18 ; bus 207  → < Staromestska > ☞ Ziyaret : Salı –Pazar / saat 10 -18

Bu mekanda çok çeşitli klasik müzik programlarını bulabilirsiniz. 1876 ile 1884 yılları arasında inşa edilen Rudolfinum Çek neo-rönesans stilinin olağanüstü bir örneğidir. İki büyük savaş arasında binanın parlamento olarak kullanılmış olmasına rağmen, günümüzde orijinal amacı için kullanılmaktadır – bu önemli mekan yıl boyunca resim sergilerine ve aralarında Prague Proms ve Uluslararası Klasik Müzik Festivali de bulunan birçok konser programına ve festivale ev sahipliği yapmaktadır. Çek Filarmoni Orkestrası burada düzenli konserler vermektedir. Büyük salon Dvorak Salonu olarak adlandırılmış olup, büyük resitaller için kullanılmaktadır. Küçük salonun adı Suk salonudur ve solo vokaller ve enstrümanlar için kullanılmaktadır. Binada ayrıca modern sanat sergilerine ev sahipliği yapan Rudolfinum Galerisi de bulunmaktadır.

Prag bahar müzik festival konserlerinin yeridir.. Özellikle Dvorak salonu göz alıcıdır. Ulusal tiyatro gibi burasıda neo Rönesans tarzındadır. Alman, Çek ve Avusturyalı besteci ve sanatçıların heyyekelleriyle süslü korkuluğu vardır.

Meydanda bulunan bronz heykel ünlü Çek besteci Antonin Dvorak ‘a aittir.

 

Dekoratif Sanatlar Müzesi / Umeleckoprumyslove muzeum :

Rudolfinum’un karşısında yer alır. Ziyaret : Salı –Pazar / saat 10 -18

Müzedeki cam koleksiyonu dünyanın en büyüklerinden olsa da yalnızca küçük bir bölümü sergilenir. Pek çok barok ve Bohemya cam işleri en önemli parçalardandır. Ayrıca müzede saat parçaları ve mobilya kolleksiyonlarıda görülebilir. Orta kat geçici sergi alanıdır. Bir sanat kütüphanesi vardır.

 

Müzenin hemen bitişiği ve ayni yönünde, Jan Palach meydanında  “Charles Üniversitesi Sanat Fakültesi” yer alır (Manesuv köprüsü karşısı).

 

Bu alandan (Namesti Jana Palacha) ; 17. Listopadu caddesini eğer güney yönünde 300 m. kadar daha kat edersek ; kendimizi  Karluv köprüsü  ve Haç Şövalyeleri Meydanında buluruz.Biz buraya gitmiyoruz!.

Biz Sanat fakültesi karşısından, Manesuv köprüsünü geçerek karşı yakaya (Lesser Town) yol alıyoruz. Köprü bitiminde  “Malostranská Metro ve Tramvay” durak noktasında (Klarov kavşağı)  bulunan kamu park’ına varıyoruz. Park alanında  Memorial of the Second resistance movement / Památník Druhého odboje anıtını fotoğraflayalım. 1938-45 yılları 2. Dünya savaşında Çekoslavakya’ da, nazi saldırganlığı ve işgale karşı direnişin sembolü olarak yapılan anıtı görüyoruz.

 

Prag’ta Yahudi mahallesini de bu şekilde tanıdıktan sonraki yeni yol güzergahımız  →  Yeni Şehir – Nove Mesto olacaktır..

 

Bir küçük not → Rudolfinum’un da bulunduğu Jana Palacha meydanının yeşil metro hattı (Staroměstská) metro durağınında bulunduğu   Kaprova caddesi  bizi yüürüyerek 400 m. sonra Eski şehir meydanına (Old Town Squ.) çıkaracaktır.

 
 

Sonraki güzergah bizler için →

Kaprova sokak üzerinde bulunan Staroměstská – A (yeşil) metro hattına binip , Depo Hostivar yönü ile bir durak sonrası Mustek istasyon durağına gideceğiz..

Burası Prag’ın ünlü Vaclav meydan başlangıcıdır (Wenceslas Square = Vaclavske namesti) (Yeni Şehir – Nove Mesto’ da buluşuruz ) ..

 
 
 
 

Önceki Sayfa – Sonraki Sayfa

– Prag  ; Ana Klasöre dön –