BUDAPEŞTE’ Yİ GEZİYORUZ
Topografik bilgi :
Budapeşte yerel hizmetler açısından 23 farklı ilçeye (Distric-Zone) ayrılmıştır.
Bölgelere göre, Önemli gezi alanları nelerdir?:
Budapeşte Şehir merkezi – Centrum Distric ;
Romen rakamları ile adlandırılan bölgelerden ; Kentin yaklaşık 2/3 ‘ ü Pest bölgesinde, geriye kalanlar da < Zone I – II – III – XI – XIII – XXII > Buda bölgesinde bulunmaktadır.
XXI , XXII gibi bölgeler ; merkezden uzakta bulunan – banliyö alanlarıdır.
Ortasından Danube (Tuna) nehrinin ayırdığı bu kent, kara parçası olarak incelendiğinde ;
“Buda” ve “Peşte” olarak iki ayrı bölümde gezilebilir.
Bu iki yakanın haricinde Tuna nehrinin kendisi ve kıyıları ile iki kara parçası arasında bulunan Margit Adası’ da gezi amaçlı farklı destinasyonları sunacaktır.
Burada bulunan tarihi yapılar, kilise ve sinagoglar, tarihsel değerini korumuş, genelde hareketli caddeler ve sokaklar, müzeler, özgün Türk banyo kültüründen etkilenmiş hamam ve kaplıcalar, bu kente ayrı bir renk katmaktadır.
Türk’ lerin Budin adını verdikleri Buda kalesinin en eski bölümüne Obuda, aynı taraftaki kalenin bütününe ise “Buda” denilmektedir.
Kısaca kenti ikiye bölen, bize de yabancı olmayan Tuna‘yı tanıyalım….
Tuna ( Danube – Duna ) nehri hakkında
Almanya’nın güney kesiminden doğan bu nehir ; Almanya, Avusturya, Slovakya, Macaristan, Hırvatistan, Sırbistan, Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna olmak üzere 10 ülkede 2780 km. lik yolu kat edip, Karadeniz’ e dökülür. Taşımacılık için elverişli olan nehirde Hollanda’dan Ren nehrinden başlayan seyahat, kanal geçişleri ile Tuna üzerinden Karadeniz’e devam edebilir.
Avrupa & Tuna Nehri Güzergahı
Panoramik – Budapeşte –
Biz daha anlaşılır olsun diyerek ; Kent merkezini turistik amaçlı 6 farklı bölgeye ayıralım (Kale bölgesi, Kalenin kuzeyi, Kale güneyi, Peşte merkez, Parlamento bölgesi, City park alanı ).
KENT MERKEZİ ( CİTY CENTRUM ) Hakkında
Budapeşte’nin turistik gezi alanının büyük bir bölümününü kent merkezi oluşturur. Kentte yer alan tramvay hatlarından en çok işimize yarayan tramvay hatları : 2 – 4 – 6 – 19 – 47 – 49 numaralı hatlar ile metro hatları (4) ile kentin merkezi rahatlıkla gezilebilir konumdadır (Bknz. Ulaşım sayfamız → Önemli Tramvay Hatları & Güzergah ve duraklar).
Kısaca,
♦ Tram no. 2 ; Pest kara parçasında Tuna kıyısı boyunca , şehir merkezini kuzeyden güneye kadar uzanan tramvay hattıdır.
♦ Tram no. 19 ; Buda kara parçasında Tuna kıyısı boyunca kuzeyden , güney ve güney batı istikametine ulaşan tramvay hattıdır.
♦ Tram no.49 ; Buda kara parçasında güney batı noktasından başlayıp, Tuna nehrini güneyden geçerek, Pest kara tarafında kentin şehir merkezi konumunda olan ve 3 metro hattının kesiştiği Deak Franc Ter noktasına ulaşan tramvay hattıdır.
Şehir merkezi → Buda tarafında bulunan Kale tepesi (Castle Hill) (Zone.I) ve Peste bölgesindeki ; Zone. V – VI – VII – VIII – IX numaralı ilçelerden oluşur (yukarıdaki harita). Bu 6 Gezi Bölgesindeki detayları ilerleyen bölümlerde bulabilirsiniz..
FARKLI ÖZELLİKLERİ İLE BUDAPEŞTE
A ) Müze ve Ören alanları ile kent
Diğer Avrupa Kentlerine göre Budapeşte’nin Kraliyet hazinesinde olan müzeleri yoktur. Bu gün için 60 üzerinde yerel ve uluslar arası müze ve galerilere ev sahipliği yapar. Müzeler genelde p.tesi hariç saat 10-18 arası açıktır. Bazı müzeler rehberlidir.
B ) Kilise ve Sinegogları ile kent
** Budapeştede orta çağ dönem kiliselerine pek rastlanmaz. 18. yy ve sonrası Barok ve Neo – klasik tarzdadır.. Kiliseler genelde Buda ve Peste’nin merkezi çevresinde bulunurlar.
C ) Saray ve Tarihi alanları ile kent
** Budapeşte çoğu 19 ve 20 yy ait neo klasik yapılı eserleri barındırır. Gotik ve rönesans örnekler sayıca azdır.
D ) Kaplıca-Hamam-SPA’ları ile kent
** Kent Avrupa’ nın büyük kaplıca merkezlerindendir.Özellikle Obuda, Gellert tepesi ve Margit ada çevresi en zengin kaynaklara sahiptir.
E ) Köprüleri ile kent
** Tuna nehri üzerinde kuzeyden güneye doğru sıralanan 8 adet köprü mevcuttur. Detay için tıklayın..
Ben size Budapeşte şehir gezimiz için 2 gezi haritası paylaşıyorum.
İlki ;
İkincisi;
İkinci haritamızdaki rakamsal değerlerin (1-2-3- …. 67) nereler olduğu alttaki tablodadır!
Kent’e farklı bakış açımız sonrası şimdi geziye başlayalım…
Gezi Bölge ve Güzergah Haritamız
Haritada yer alan kırmızı çizgiler ; Gezi bölgeleri alanlarını ve yol güzergahını belirler..Temelde 7 ayrı bölgenin gezilerini içermektedir.
Budapeşte gezimiz 2012 yılı içindir. Rakamsal değerler sıklık ile 2024 yılına günceldir!
Gezimize Buda yakasından başlayabiliriz.
♦ Neler Göreceğiz ? (Üstteki güzergah haritasına bakın)
Buda Kale bölgesini merkez olarak kabul edersek ; Gezi alanlarını → Kale bölgesi, Kalenin Kuzey ve Güney bölgeleri olarak da isimlendirebiliriz.
♦ 1) KALE BÖLGESİ / Gezi alanı.1 – District 1 (üstteki haritaya bakın)
13. yy. da koruma amaçlı yapılan bu alanlar savaşlar görmüş ve restorasyonlar geçirmiştir. Bu gün dünya koruma mirasında barok evler, Arnavut kaldırımları ile 14-15 yy. evlerinin sıralandığı turistik bir bölgedir. Buda kale tepesi, 60 m. yükseklikten Tuna nehrine yukarıdan bakmaktadır.
Toplu taşıma ve özel izinli araçlar harici trafik yoktur. Burada ayrıca termal sular ve doğal mağralar bulunur. Bu bölge araç trafiğine büyük ölçüde kapalı olduğundan en iyi gezi şekli yürümek olacaktır..Ücret karşılığı bazı park alanları – kale dışında – bulunmaktadır!
Buda – Gellert Hill’ den Kale manzarası
Kale sokak manzarası
Bölge Ulaşımı / Harita:
– Kale Bölgesi Gezi Yol Haritası –
Kale bölgesi Ulaşımı :
Kaleye ulaşımda iki seçenek vardır. Toplu taşıma kullanmak yada yürümek.
1- Toplu taşıma ile :
1.A ) Kale’nin doğusundan – Tuna nehri kıyı şeridi & Şehir merkezinden ulaşım ;
Kaleye ve Kale mahallesine (Kraliyet sarayı dahil) ulaşmanın en kolay yolu ; Chain bridge köprüsünün Buda kısım ayağındaki Clark Ádám tér’ den füniküler’e (Siklo) binmektir. Clark Adam Ter’ e ; şehir merkezinden Tram no. 19 – 41 , Bus 16-105-178-210-990 gelmektedir.
Siklo < füniküler > ulaşım aracı ; saat 07.30-22.00 – her gün 10 dk. zaman dilimleri ile hareket edip, yaklaşık 2 dk içinde sizi Kale mahallesindeki ; Kraliyet Sarayı yakınında Szent György tér’ e ( Sándor-palato )( Sarayın Hapsburg kapı girişi ) ulaştıracaktır (üstteki Gezi yol haritasına bakın). Her hafta pazartesi günleri bakım çalışmasından dolayı bu saatler değişir!.
Ücret ( * 2024 ) : Çift yön tam / 4000 HUF ; 3-14 yaş -> 2000 HUF
Özel biletli bir araçtır. Diğer BKK bilet yada kartlar burada geçmez!, +65 yaş indirimi yoktur.
Füniküler Railway / Budavári Sikló / Castle Hill Funicular hakkında :
Chain Bridge (Lanchid) köprüsünün Buda kıyısındaki ayağında yer alan Adam Clark Square (meydanında) meydanında yer alır. 95 uzunluğunda, 510m . yükseklikteki dik yamaç üzerinde çalışan, elektrikli ve dişli ray çekme sistemli 2 kabinli araçtır. Ortalama her kabin 24 yolcu alır.Yol süresi yaklaşık 90 sn. kadardır. Alttaki istasyon Clark Ádám tèr’e 110 m. , üstteki istasyonda Szent György tèr’e (Royal Palace giriş kapısı) 160 m. uzaklıktadır.
1.B ) Kale’nin kuzeyinden , Kale mahallesine Ulaşım ;
Alternatif ulaşım şeklidir : Várbusz ( Castle bus – Kale otobüsü ) ile ulaşım :
Bu araçlar (bus 16-16A-116) ; 5 dk. periotlarla kalkıp , rink yaparak Széll Kálmán tér’den (Moszkva tér) ulaşım imkanını sağlayan özel Kale otobüsleridir. Ve Kale mahallesini rink yaparak dolaşırlar.Tek yön – tam bilet, 450 HUF
Güzergah-Ring – (Bus 16 – güncel rota buradan)
Güzergah-Ring – (Bus 16A – güncel rota buradan)
Güzergah-Ring – (Bus 116 – güncel rota buradan)
* Şehir merkezinden : Metro 2 – Kırmız hat – yada Tramvay ( Tram ) no. 4 – 6 – 17 ile Széll Kálmán tér metro & tramvay durağına gelebilirsiniz. Buradan kalkan Kale otobüsleri ( Castle Bus no. 16 , 16A , 116 ) sizi Kale mahallesine taşıyacaktır.
♦ Bus 16 → Şehir merkezlidir! (Buda + Pest), Várbusz Bus olarak da anılır
Bu araçlardan Bus no. 16 ayni zamanda kaleden geçişle sizi Peste bölgesinde, şehir merkezi sayılan Deak Franc Ter’e kadar da görtürecektir.
Bus no.116 – 16A ise Buda tarafında Kale bölgesinde ring yapar (Széll Kálmán tér – Disz ter)..
Bus no.16 / 16A / 116 (Kale otobüslerinde – araç önünde kale logosunu görebilirsiniz)
Otobüs – Durak ve Güzergahlar & Uyarı! :
< Buda kara parçası – son durak > Széll Kálmán tér ( Várfok utca –Moszkva ter ) – Várfok utca – Bécsi kapu tér – Nándor utca – Kapisztrán tér – Országház utca – Szentháromság tér – Tárnok utca – Dísz tér – Palota út – Dózsa György tér – Attila út – Krisztina körút – Alagút utca – Alagút – Clark Ádám tér – Széchenyi lánchíd – Széchenyi István tér – József Attila utca – Bajcsy-Zsilinszky út – Deák Ferenc tér < Pest kara parçası son durak >
Bus no 16A – 116 : Széll Kálmán tér – Dísz tér arasında rink yapar! Dikkat.. ..
Bus 116 : Ayrıca son durak olarak Széll Kálmán tér’den daha kuzeyde olan Dekan Utca ‘ya kadar da gidecektir !
2 – Yürüyerek Kale Ulaşımı :
Clark Ádám tér meydanından yapılacak olan yürüyüşte ; % 48 eğimli rampa yolu 150 m. dolayındadır. Meydandaki Siklo kalkış noktasının yanında (gişenin sol yanından giriş ile), Kraliyet (Royal Palace) Sarayına paralel uzanan ve ağaçlar arasında bulunan yürüme yolu vardır. Bu yol bizler içinde önemlidir (Kemal Atatürk Setany). Bu yola girip 100 – 150 m. ilerisindeki dik merdivenlerden yürüyerek de Sarayın Hapsburg kapı girişine ulaşabilirsiniz. Gözünüz tırmanmayı alırsa Kale tepesine kadar bu alanı yürüyün..
Clark Ádám tèr ve Szent György tèr’den Manzaralar :
(Meydandaki kartal Macarların efsanevi kuşu Turul’dur)
– Szent György tèr’den – Panoramik Peste yakası –
Ortadaki iki yaka arasında ; Chain Bridge, köprünün arkasında ; Szt İstvan Bazilikası, Sağda kıyı şeridinde kahverenkli yapı ; İntercontinantel otel, solda uç köşede ; Parlamento binası ..
Buda kara tarafından – Peste manzarası
Szent György tér meydanına ister yürüyerek ister Siklo ile gelmiş olalım. Buradan Kaleyi gezmenin en ideal yolu yürümek olacaktır. Yaklaşık ( müzeler ve duraklama & molalar hariç ) en az 60 dk. zaman ayırın ! Bu gezi süresine Kraliyet Sarayı müzeleri dahil edilmemiştir !
Gezi yol haritamızı tekrardan hatırlatarak gezmeye devam ;
Siklo’dan indiğimizde meydan ortasında iken (Tuna nehrini arkamıza aldığımızda) hemen sol yanda Kraliyet sarayını göreceğiz..
Castle Palace – Kraliyet Sarayı ; Budai vár / The Royal Palace / Budávari Palace / Budavári palota gibi isimlerle de adlandırılan Saray , Kale bölgesi ulaşımında en kolay gezi alanlarından biridir.Saraya Ana giriş kapısı olan “Hapsburg Gate-Várkapu” kapı girişinden gireceğiz..
Ki burada hemen köşede Turul kartal heykeli bulunur. Ayakları altında kılıç olan kartal saray koruyucusudur.Bu kapıdan merdivenlerle Tuna kıyısına inebilirsiniz..
Kale bölgesinde yer alan Saray , uzun tarihi boyunca çeşitli kereler zarar görmüş ve yenilenmiştir.
13. yüzyıldaki Moğol fethinden sonra, Macaristan’ı yeniden ayağa kaldıran ve bu nedenle “Macaristan’ın ikinci kurucusu” olarak anılan Kral IV. Béla (1206-1270) taş kaleler inşa edilmesini isteyince ilk kez bu alanda Buda Kalesi kurulmuştur (13 yy) (Yapım amacı o yıllarda bölgeyi Moğol ve Tatarlardan korumakmış). Bu kalenin tam yeri belli olmamakla beraber Matyas kilise yakınlarında olduğu tahmin edilir. Buda Kalesi Rönesans Kralı Matthias sırasında altın çağını yaşarken genişletilmiş ve içine 1247 yılında bir saray yapılmıştır.
Tarihinde krallık merkezi 15. yüzyıla kadar Visegrad’dan Buda’ya taşınmamıştır.
(Tarihte ; 150 yıl Osmanlı yönetiminde kalan Buda Kalesi, Kral Matthias ve Maria Theresa döneminde yeniden inşa edilmiş ve genişletilmiştir, Osmanlı sonrası kent 18-19. yy da Habsburg hakimiyetine geçerek yeniden şekillenmiştir, 2. dünya savaşı ile eski Buda tamama yakın tahrip olmuş, Kraliyet sarayı yıkılmıştır. Sonrası yapılan çalışmalarla buralar günümüzdeki cazip hale getirilmiştir).
Orta çağ sonlarının olan Götik yapısı, 15. yy da Rönesans yapısına dönüştürülmüştür.19 yy da bugünkü şekline bürünmüştür (Neo Barok )(Alajos Hauszmann ve Miklós Yb tarafından inşa edilerek).
Tuna nehrine bakan yapının kubbe yüksekliği 62 m. dir. Sarayın büyük revüzyonu 2. Dünya savaşı sonrasıdır.
Tüm bu tadilatlar sonrası yapı kentin en görkemli alanlarından olmuş ve Macaristan sembolü haline gelmiştir.
Kompleksin güney ucunda Ferdinand Gate (kapısı) yakınlarında bulunan Buzogány – Torony Tower 15-16 yy .dan kalmadır (yukarıda saray fotoğraflarına bknz.)(Bu alandan yürüyerek merdivenle Saray girişi vardır !).
Sarayın ana girişini takiben Kubbesi önünde Tuna (Danube) nehrine bakan tarafta “József Róna“ (1900) ait Prens Eugene bronz heykelini görebilirsiniz.
Sarayın kuzeybatı avlusunda (A ve C bloklara arası) 1904 yapımlı süslemeli Matthias çeşmesi yer alır.
Kral Matyas’a ait avcı figürü ve köpekler ile süslüdür. Çeşmeye para atma öyküsü burada da vardır. Sarayda arka avlulardan birine açılan alanda 1901 yapımlı kapıyı bekleyen 4 aslan heykelleri bulunur.
Bu gün saray : Hungarian National Gallery (ulusal galeri), Budapest History Museum (tarih müzesi) ve Széchényi National Library (ulusal kütüphane) ve Çağdaş Sanatlar Koleksiyonu (Ludwig Koleksiyonu) ’ nu müzelerine ev sahipliği yapmakatdır..
Saray alanında yer alan müze ve galeriler ;
- Macar Ulusal Galerisi / Magyar Nemzeti Galéria – Web :
Adres & Lokasyon & Ulaşım:
Saray binaları A, B, C, D Bloklar ; H-1014, Szent György tér 2, Budapeşte
Tel: +36 20 4397 325, Ziyaret : Salı – Pazar à saat 10.00 – 18.00
Ücret : Kalıcı yada geçici sergilere göre değişken.. Kalıcı sergilerde ; tam → 3500 HUF ; 26 yaş altı ve +65 yaş:1750 HUF ve de istenirse 1200 HUF sesli rehber bedeli. Farklı dil seçeneklerinin sunulduğu rehberli geziler düzenlenmektedir)(ücretler 2024).
Kraliyet Sarayı’nın içerisinde, 1975 yılında kurulan Macar Ulusal Galerisi, Macaristan resim ve heykel sanatına ait eserler içermektedir. Orta Çağ’dan günümüze kadar 7 asırlık Macar tarihine ait günümüze kadar ulaşmış olan sanat eserleri bulunmaktadır.
- Budapeşte Tarihi Müzesi (Budapest History Museum) / Budapesti Történeti Múzeum – Web ;
Kraliyet Sarayı’nın E bloğunda ; Budapeşte Tarihi Müzesi, Kale ile Budapeşte’nin tarihinden çarpıcı eserlere ev sahipliği yapar. Budapeşte tarihi ve Şehir hakkında bilgi sahibi olmak için bu müzeyi ziyaret etmelisiniz.
Adres: Saray binası E, Szent György tér 2, 1014, Budapeşte
Tel: (36-1) 487-8800
Ziyaret : 20 Mart – 15 Eylül: 10.00 – 18.00 (her gün), 16 Eylül – 31 Ekim: 10.00 – 18.00 (Salı kapalı), 1 Kasım – 19 Mart: 10.00 – 16.00 (Salı kapalı), ücret: tam 3800 HUF, İndirimli : 1900 HUF. Tüm galeriler için tam bilet ; 5500 HUF (2024) (çalışma saatleri değişebilir!).
- Ulusal Széchényi Kütüphanesi – National Library / Országos Széchényi Könyvtár, Web ;
Macaristan’ın ulusal kütüphanesi olan Széchényi Kütüphanesi, büyük bir kitap koleksiyonuna sahiptir ve 8 milyon civarı yazılı eser barındırır.Kütüphanenin kuruluşu 1800 lü yıllara ait olup , bir Macar aristokratı olan Kont Ferenc Széchényi’nin dünyayı dolaşarak Macar kitaplarını toplamasına dayanır.
Adres : Saray binası E, Szent György tér 2, 1014, Budapeşte
Tel: (1) 224 3700, Ziyaret : Salı – Perşembe : 10.00 – 20.00, Cuma – Cumartesi : 09.00 – 18.00 , Yıllık abonelik / Tam : 2500 HUF, İnd. : 1500 HUF
Saray alanının diğer yapıları ;
- Sandor Sarayı / Sandor Palota :
Szent György tér’ de ve Sarayın kuzey giriş kapısı yakınlarında bulunan neo klasik yapıda bir saraydır. Sarayın batı cephesi Olympos dağı – Yunan tanrı figürleriyle süslüdür. Güney cephede ; Kont Sandor , törende bulunduğu figürle gösterilir.Bu saray günümüzde Cumhurbaşkanlığı resmi konutudur.
- Castle Theatre ( Varszinhaz ) – Kale Tiyatrosu :
Bu alanda öncesi dönemlerde kilise ve cami olan yapı 1780 lerde tiyatro binasına dönüştürülmüştür.Beethoven’in 1800 deki konseri burada bir levha ile ölümsüzleştirilmiştir..1978 de revüze edilen tiyatro , Ulusal Dans Tiyatrosuna ev sahipliği yapar.Sandor Palota’nın bitişiğidir..
Burada isterseniz bir mola verin – soluklanın.. Bu bölgeler hediyelik eşyeların satıldığı alandır..
** Kale mahallesinde de önerilen Restorant / Pierrt cafe & restoran / Café Pierrot Restaurant :
Adres : H-1014 Budapest, Fortuna u. 14. Saat 11 -24 arası açık / Web
Sırada Kale mahallesi var.. Kısa bilgi olarak :
Kale Mahallesi (Castle Hill ) :
Kentin Tuna nehrine tepeden bakan ve 1.5 km uzunluktaki eski tarih alanıdır. Kentin 1. Bölgesi içinde yer alır.Eski Şehir ( Old Town ) ; Castle hill in büyük bölümüdür ve Buda kalesi olarak anılır. 17-18 . yy. a ait tarihi ile old town kentin turistik merkezidir ve 1987 yılından beri UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde bulunmaktadır.
Kalenin (Buda castle) en önemli turistik alanları :
+ Matthias Kilisesi
+ Balıkçılar Burcu (tabyası) (Halaszbastya = Fisherman’s Bastion)’dur..
Old Town’ ın ortaçağdan kalma sokaklarında yürürken çok sayıda tarihi konut, kamu binaları gibi çok sayıda müze karşımıza çıkıyor.Kale panoraması; harika Tuna manzaralarını, köprülerin inci gibi kıyıları birleştirmesini ve Peşte tarafındaki güzel manzaraları sunuyor. Eski şehir tarihinde oldukça zararlar görmüş , yıkılıp yapılmış , pek çok hasara sahne olmuştur. Son olarak 2. Dünya savaşı sonrası pek çok alanı ile yenilenmiştir.
Sandor Palota önünden geçen Szinhas utca üzerinde kısa yürüme mesafesi ile Tarnok Utka sokak başına ulaşalım (Disz Ter) .
İçinde bulunduğumuz meydan Disz Ter Square . Adını 19. Yy da yapılan askeri geçit törenlerinden almıştır.Meydanın hemen kuzeyinde yer alan anıt Honved anıtı olarak bilinir = Honved Monument (szobor).
(Honved Statue : < 1848-49 > Macar kurtuluş savaşı anısına yapılmış -1893, György Zala tarafından)
Eski Kale mahallesindeki yürüyüş güzergahımız : Tarnok Utca başlangıcı ile (sokağı) → Kale mahallesinin en kuzeyi (Nador utca – Kapisztran ter) üzerinden → Uri Utca bağlantısı ile Disz Ter’e geri dönüş (varış) olarak planlanacaktır (Gezi Yol haritasına bakın) ..
Disz ter arkamıza alınıp mahallenin doğu sokağı olan Tarnok utka’nın sonlandığı alanda Trinity Square (Szentháromság tér – utca) bulunur. Burası Kutsal Teslis alanı olarak da bilinir.
Bu meydan eski Buda’nın merkezidir.Adını barok yapıda olan kutsal Teslis sütunundan < Trinity Column > alır.
Meydan ortasında bulunan Trinity Column (Taş sütun heykeli) ; 1691 & 1709 da vebadan ölenler anısına yapılmış bir taş sütundur (1714 te tasarımcılar Barbier & Ungleich tarafından yapılmış). İki avlulu 18 yy. Barok yapıda olan eski belediye sarayıda bu meydandadır (çatıda kubbeli saat).
Meydanın Mathias kilisesine bakan köşesinde ; Pallas Athena heykelini görün (yapım Carlo Adamı).
Meydanın sağ tarafında Mathias Church ve yürüme yolu ile çevrilmiş olan Fishermen’s Bastion kulelerini rahatlıkla görebilirsiniz ..
Burada yer alan Matthias Church kale mahallesinin en önemli kilisesi ve yapısıdır.
Matthias Church (web) – Matthias kilisesi :
Mátyás Templom / Church of Our Lady in Budapest Castle olarak da adlandırılır.
Kilise Fotoğrafları :
Adres& Lokasyon & Ulaşım : Szentháromság tér 3, Budapest 1014 Buda, Castle Hill, District 1
Ziyaret : Hafta içi: 09.00 – 17.00, Cumartesi: 09.00 – 13.00, Pazar: 13.00 – 17.00
Kraliyet Sarayı’nın kuzeyinde yürüyüş yolu üzerinde, Szentháromság ter (square)(Holy Trinity) alanında yer alan bu Katolik kilisesi Budapeşte’nin önemli sembollerindendir.
Temelleri 13. yüzyılda atılan kilise ; adını, 15. Yy da bu kilisede iki kez evlenen ve kilisenin genişletilmesine katkıda bulunan Kral Mátyás Corvinus’tan almıştır.
Kilise, 700 yıllık tarihinin en zorlu dönemlerini ise 16. yüzyıl civarındaki Osmanlı işgali esnasında yaşamıştır: 1541 yılında Buda şehrinin ele geçirilmesiyle birlikte, kilise camiye (Kızılelma Camii) dönüştürülmüş ve heykelleri, sunakları ve duvarları büyük zarar görmüştür. 145 yıl süregelen bu değişimin ardından 1686’da kilise tekrar Macarların eline geçmiştir. O günlerden bu zamana kilisenin kimi yapıları barok, kimi yapıları ise neo-gotik tarzda yenilenmiştir.
Kilise 1916 yılında Charles IV, (Habsburg kralın) da dahil olmak üzere birçok taç giyme törenine, düğünlere sahne olmuştur.Çatı seramikle kaplı olup, kentin en eski yapıtlarındandır.
Pazar günleri konserler ev sahipliği yapan kilise girişi ücretsizdir.Müze (Kilise) ise : tam 2500 HUF indirimli : 1900 , aile : 5900 HUF tur.H.içi :09-17 / c.tesi : 9-12 / Paz : 13-17 – ücrete kilise + sanat müzesi dahildir (2024) (Kule ; tam – 2900 HUF,İnd. – 2400 HUF’ tur)(web).
Bu alanda klasik konser için bilgi :
Kilisede görmeniz gerekenlerden bazıları şunlardır:
+ Kilisenin gotik özellikler taşıyan kulesi Béla Kulesi; adını kurucusu 4. Béla’ dan alır.
+ 19. yüzyılda inşa edilen Macar gotik taş oymacılığının güzel bir örneği olan Meryem Ana Taçkapısı; Kemerli giriş üzerinde 19.yy rölyefli eserde Meryem Ana ve İsa iki melek arasında oturmaktadıtır.
+ Barok Madonna heykelinin bulunduğu Loreto Şapeli;
+ Frigyes Schulek tarafından tasarlanan kral III. Béla ve karısı Anne de Châtillon’un kalıntılarının bulunduğu mezar
+ 1893 yılında yapımı tamamlanan ve Bakire Meryem’in bir heykelinin bulunduğu erken dönem gotik altar (Main Altar), kilisenin renkli seramiklerle kaplı çatısı ve Meryem ile Azize Elisabeth’in yaşamlarının betimlendiği vitray pencereler.
Kilisenin hemen bitişiği,
Fishermen’s Bastion / Halaszbastya ‘ dır..
Adres & Lokasyon & Ulaşım : Szentháromság Tér ( Széll Kálmán tér=Széll Kálmán Square = Moscow Square <ter> )
** Halaszbastya için buradan bilgi alın
Mahalenin en popüler alanlarındandır. 20 yy. ın mimarisini yansıtır. Ünlü Macar mimar Frigyes Schulek’in eseriolan Balıkçılar Burcu’ dur. Turistlerin gözdesi, şehrin en güzel manzaralarından birini sunan burç, Mátyás Kilisesi’nin önünden Tuna Nehri ve Peşte’ye doğru bakmaktadır (Manzara mükemmel). Neredeyse kentin tüm panoramasını sunar.
Karşıda Parlamento, sağ aşağıda asma köprü – Chain Bridge (Szechenyi lanchid) manzaraları …
Burada ve özellikle Matyas kilisesinde genelde akşamları konserlerin olduğunu unutmayın..
Şehrin savunmasında önemli rol oynamış bu alan ; kule ve kemerlerden oluşmakta ve bulunduğu tepeden şehrin en güzel manzarasını sunmaktadır.
Tabya avlusunda ortada at üstünde Macarların ilk kralı 1.St. Stephen (Szent – Aziz – István) ait bronz heykel bulunur ( King St. Stephen’s statue ). Kale tepesinde Tuna’nın Buda kısmından bakıldığında şahane manzara oluşturan neo gotik yapılarındandır (100 yıllık).Bu avlu Szentharosag ter olarakda adlandırılır.Buradan merdivenlerden aşağı inerek Kale otobüsü Bus 16 nın Donáti utca durağı üzerinden şehir merkezine (Peste –deak Franc ter) ulaşabilirsiniz..
Kule ve teras alanından Danube (Tuna nehri), Margaret adası ve Gellért Hill panoramik manzaralarını kaçırmayın.
Bu alan kasım – şubat arası sat 09-18 arası ücretsiz kullanımdadır.Tek kule ve manzara izlemek için bedel alınır.. Turizm zamanı üst terastan ve kuleden kenti izlemek ; Tam 1200 HUF , indirimli : 600 HUF tur (2024).
Halászbástya Restaurant : Tabyanın sağ yanında manzarası ile hizmet sunar ( Margaréta Terrace & Halászbástya Terrace ).Yıl boyu 10-22 arası açık olup , ana yemekler 4000 -10000 HUF arasında değişir.
Kilise ve Balıkçılar Burcu görüldükten sonra Mahalle içinde geziye kaldığı yerden devam edelim ;
Táncsics Mihály utca da kuzeye yönelirken (Hilton Oteli, 1976) karşımıza çıkar,
Otel ön cephesinde Kral Matyas rölyefi dikkat çeker.Otel karşısında yer alan Hess András tér üzerindeki alanda (András Hess meydanı) papa XI . Innocentius’un heykelini görün. András Hess meydanı adını burada orta çağda yaşamış bir matbaacıdan almaktadır.Ayrıca burada tadabileceğiz şarap satış merkezine Magyar Barok Haza uğrayın..
Yolun devamı Táncsics Mihály utca üzerinde yer alan diğer yapıları görmeyle devam edecektir ;
Music History Museum = Zenetorteneti Muzeum / Macar Akademisi Müzik Enstitüsü çıkar ( web ). 18 .yy barok yapı içinde eski kemanlar ,gayda ve tarihi enstürmanları sergi olarak görebilirsiniz ( tarihte eski adı : Erdődy Palace ) .
Hess András tér ve Fortuna Utca nın batı tarafında kalan paralel sokak Országház utca olup, burada tarihte kral Matyas’ın sarayı için çalışmış İtalyan ustaların oturduğu sokak (İtalyan sokağı) üzerinde 28 no.lu binada eskiden Macar parlamentosu toplanmıştır. 18 .yy da manastır olarak planlanmış bu bina gibi pek çok yapıyı görebilirsiniz .
Bu yolun en kuzey noktasında, kalenin Bécsi kapu tér (Vienna Gate Square) kapı girişine ulaşılır
Meydan adını kentin Viyana yönündeki çıkışı olan kapıdan alır.Meydandaki 5-6-7-8 no. lu evler ilginç görünümlüdür.Meydanın ortasında Şair Kisfaludy Karoly ‘ e ait heykeli göreceksiniz ..
Kalenin bu girişinde, meydanın sol yanında National Archives Building (binası) yer almaktadır.
Buradaki meydanda ayrıca Lutheran Church < Budavári evangélikus templom > bulunur .
Lutheran Church ; Viyana kapısı karşısında 1896 da yapılmış olan bu kilisede 2. Dünya savaşında yüzlerce çocuğu kurtaran papaz Gabor anısı yaşatılır.
Taş kapı geçildiğinde Babits Mihály sétány’ e ulaşılır (Kale duvarlarının doğu bölgesinde ,orta çağ dönem binalarının yer aldığı, panaramik manzara alanlı eski bir mesire alanı).
Gezi yönümüzü Kapisztrán tér yolu ile devam ederken Viyana kapı girişi yakınlarında bir kilise karşımıza çıkacaktır.
Mary Magdalene Tower (kyrka) / Maria Magdolna Templon – Mecdelli Meryem ana kilisesi ( Úri utca 55 – Kapisztrán tér ).
13. yy kilisesi olup tarihte ve 2. Dünya savaşında hasar görmüştür.Günümüzde harabe halindedir.Osmanlı döneminin son yarısında bu kilise camiye dönüştürülmüştür.
Bu alandan yönümüz başlangıç noktasına (Disz Ter’e) olacaktır.Kilisenin çapraz karşısında, Tóth Árpád sétány no.40 ta bir müze olacaktır ; Hadtörténeti Múzeum – Military History Museum (Museum of Warfare )(web) .Müze eski saray kışlasının bir bölümündedir : 20.yy a kadar olan savaşlara ait eserleri içerir.
Buradan güneye doğru Úri utca caddesinde ilerlerken No. 49 da bulunan Telephone Museum görmeyi unutmayın . Lordlar sokağı olarak ta bilinen bu yerde bulunan binaların Gotik yapıda giriş yada holleri bulunur.Uri Utca – Lordlar sokağı no.31 deki Hölbling evini bir görün ! Sokakta yer alan telefon müzesi haricinde , no. 9 da yer alan antik Labirent’i sakın unutayın .
Labirent : Tarih öncesi Buda kalesinin katlarca altında yer alan mağaralar ,zindanlar ve mahzenlarden oluşur. Günümüzde tematik sergi alanıdır. Macar mitoloji figürlerini saat 18 sularında yanan gaz lambalarıyla izlemek hoş olabilir ..
** Bu bölgede önerilen restoran : Alabardos Etterem : Orzsaghaz utca 2, 1014. Hizmetinden eski Macar yemek sunumuna kadar takdir edilen bu restoran oldukça pahalı imiş !
Dönüş yolumuzda Trinity Square’a gelmeden sağ tarafta kalan 2. Dünya savaşında hastane olarak kullanılmış mağra – Cave Hospital Museum – Hospital in the Rock ( Lovas út 4/c; web ) da görüeceklerdendir..
Ruszwurm Confectionery : Trinity meydanına geri döndüğümüzde Matthias kilisesine giderken bir şekerleme imalatını göreceğiz.200 yıllık tarihi ile kentin en eski şekerleme imalathanesidir ( Szentharomsag utca 7 ).Web
Böylece Castle Hill – Kale ve mahallesi gezimiz bitmiş olacaktır..
Küçük hatırlatma notu :
Obuda (Eski Buda – Fö Ter) :
Margit adası’nın kuzey ucu hizasında, Buda yakasında Arpad Köprüsü ve H5 tren istasyonu yakınlarında çağdaş heykeltraş Imre Varga’nın eserlerinden oluşan heykel alanını görebilirsiniz…Şemsiyeli Kadınlar ;
Ulaşım : Fő tér, Óbuda, Budapest Óbuda, District 3..
Aynı bölgede, Fö Tér’de, tarihi belgeler ve Eski Buda’nın endüstriyel gelişimini aktaran Obuda Müzesi’de görüleceklerdendir..Ulaşım : metro 2 ile –> Batthyhány tér , buradan da HEV 5 banliyö treni ile –> Arpad hid – Szentlélek tér ist. Ayni alana Tram no. 1′ de gider !
** Sonraki sayfada geziye devam…
Önceki Sayfa ↔ Sonraki Sayfa
– Budapeşte ; Ana Klasöre dön –
“Budapeşte,Görülecek Yerler.1” üzerine bir yorum